Na bijna 20 jaar praten bereiken de lidstaten van de Verenigde Naties overeenstemming over een juridisch kader voor de bescherming van de oceanen buiten de nationale grenzen.
Het historische verdrag is cruciaal om de 30×30 belofte van de landen op de VN-biodiversiteitsconferentie in december na te komen. om tegen 2030 een derde van de zee (en het land) te beschermen. Zonder verdrag zou deze doelstelling zeker niet gehaald worden, aangezien er tot nu toe geen wettelijk mechanisme bestond om MPA’s ( Marine protected areas, beschermde zeegebieden) op volle zee in te stellen.
Het verdrag bestrijkt bijna tweederde van de oceaan buiten de nationale grenzen. Het biedt een juridisch kader voor het instellen van uitgestrekte beschermde mariene gebieden (MPA’s). Die zijn nodig om wilde dieren en de genetische rijkdommen van de oceanen te beschermen. Er zal een conferentie van de partijen (Cop) worden opgericht waar de lidstaten verantwoording afleggen over kwesties als bestuur en biodiversiteit.
Ecosystemen in de oceanen produceren de helft van de zuurstof die we inademen, vertegenwoordigen 95% van de biosfeer van de planeet en nemen kooldioxide op, als ‘s werelds grootste koolstofput. Toch hebben de versnipperde en losjes opgelegde regels voor de volle zee dit gebied tot nu toe vatbaarder gemaakt voor exploitatie dan de kustwateren.
Veronica Frank, politiek adviseur van Greenpeace, zei dat hoewel de organisatie de laatste tekst nog niet had gezien, “we echt blij zijn. De wereld is zo verdeeld en het is zo belangrijk dat multilateralisme wordt gesteund.
“Wat nu echt belangrijk is, is dat we dit instrument gebruiken om deze 30×30-doelstelling snel van kracht te laten worden.”
Bescherming van de oceanen ook goed voor klimaat
“Beschermde zeegebieden kunnen een kritieke rol spelen in de gevolgen van de klimaatverandering,” zei Liz Karan, directeur van het project oceaanbeheer van Pews. “Regeringen en maatschappelijke organisaties moeten er nu voor zorgen dat de overeenkomst wordt aangenomen en snel van kracht wordt en effectief wordt uitgevoerd om de biodiversiteit op volle zee te beschermen.”
De High Ambition Coalition – waarvan de EU, de VS, het VK en China deel uitmaken – speelde een sleutelrol bij de totstandkoming van de overeenkomst, door coalities te smeden in plaats van verdeeldheid te zaaien en door tijdens de laatste dagen van de besprekingen de bereidheid te tonen om compromissen te sluiten. Het Zuiden heeft het voortouw genomen om ervoor te zorgen dat het verdrag op een eerlijke en billijke manier in praktijk kan worden gebracht.
Het is de derde keer in minder dan een jaar tijd dat de lidstaten in het hoofdkwartier van de VN in New York bij elkaar zijn gaan zitten om een “definitief” akkoord te sluiten.
De onderhandelingen, die vanaf 20 februari twee weken duurden, waren de vijfde onderhandelingsronde nadat eerdere onderhandelingen in augustus vorig jaar zonder akkoord waren geëindigd.
Struikelblokken
Een van de belangrijkste struikelblokken was de vraag hoe de mariene genetische hulpbronnen en de eventuele winsten eerlijk konden worden verdeeld. Genetische bronnen, die bestaan uit het genetisch materiaal van diepzeesponzen, krill, koralen, zeewieren en bacteriën, krijgen steeds meer wetenschappelijke en commerciële aandacht vanwege hun mogelijke gebruik in geneesmiddelen en cosmetica.
Andere knelpunten waren de procedure voor het creëren van beschermde mariene gebieden en het model voor milieueffectbeoordelingen van geplande activiteiten op volle zee.
Vertrouwen winnen
In een poging om vertrouwen op te bouwen tussen rijke en arme landen heeft de Europese Unie in New York 40 miljoen euro (42 miljoen dollar) toegezegd om de ratificatie van het verdrag en de spoedige uitvoering ervan te vergemakkelijken.
Monica Medina, de Amerikaanse assistent-secretaris voor oceanen, internationaal milieu en wetenschappelijke zaken, die de onderhandelingen in New York bijwoonde, zei: “We vertrekken hier met de mogelijkheid om beschermde gebieden op volle zee te creëren en het ambitieuze doel te bereiken om 30% van de oceaan tegen 2030 te beschermen. En de tijd om daarmee te beginnen is nu.”
Ze zei dat de VS blij waren dat ze het eens waren over het belangrijkste element van een verdrag voor de volle zee dat een sterke, gecoördineerde aanpak voor het instellen van beschermde mariene gebieden omvat.
Of die bescherming van de oceanen uiteindelijk voldoende bescherming kunnen bieden tegen de massale visvangst, de vervuiling en de dreigende exploitatie door diepzee mijnbouw blijft echter een belangrijke open vraag.
Uit: The Guardian
