Wetenschappers van het IPCC hebben met het recente syntheserapport een laatste waarschuwing over de klimaatcrisis afgegeven. Nu de stijgende uitstoot van broeikasgassen de wereld aan de rand van onherroepelijke schade brengt, kan die alleen door snelle en drastische maatregelen worden afgewend.
De Intergouvernementele Werkgroep inzake klimaatverandering (IPCC) heeft maandag (20 maart) het laatste deel van zijn enorme zesde evaluatierapport gepubliceerd.
Nu of nooit
Het uitgebreide overzicht van de kennis over de klimaatcrisis heeft honderden wetenschappers acht jaar gekost en beslaat duizenden pagina’s, maar komt neer op één boodschap: handel nu, anders is het te laat. Dat schrijft The Guardian.
De secretaris-generaal van de VN, António Guterres, zei: “Dit rapport is een duidelijke oproep om de klimaatinspanningen door elk land en elke sector en op elk moment massaal te versnellen. Onze wereld heeft op alle fronten klimaatactie nodig: alles, overal en tegelijk.”
In nuchtere bewoordingen laat het IPCC de verwoestingen zien die al zijn aangericht in grote delen van de wereld. Extreem weer als gevolg van klimaatverandering heeft overal geleid tot meer doden door toenemende hittegolven, miljoenen levens en huizen die zijn verwoest door droogte en overstromingen, miljoenen mensen die honger lijden en “in toenemende mate onomkeerbare verliezen” in vitale ecosystemen.
Deze laatste aflevering, het zogenoemde syntheseverslag, is vrijwel zeker het laatste zolang de wereld nog een kans heeft om de wereldwijde temperatuurstijging te beperken tot 1,5°C boven het pre-industriële niveau. Dat is de drempel waarboven de schade aan het klimaat snel onomkeerbaar wordt.
Op de drempel, of erover?
De wereld warmt op als reactie op de ophoping van koolstofdioxide en andere broeikasgassen in de atmosfeer. Elk jaar waarin de emissies blijven stijgen, vreet het beschikbare koolstofbudget op. Dat betekent dat in de daaropvolgende jaren veel drastischer beperkingen nodig zullen zijn.
Toch is er volgens het rapport nog hoop om binnen de 1,5°C te blijven. Hoesung Lee, de voorzitter van het IPCC, verklaarde: “Dit syntheserapport onderstreept de urgentie van ambitieuzere maatregelen en laat zien dat we, als we nu handelen, nog steeds een leefbare duurzame toekomst voor iedereen kunnen veiligstellen.”
Volgens het IPCC ligt de temperatuur nu ongeveer 1,1°C boven het pre-industriële niveau. Als de uitstoot van broeikasgassen zo snel mogelijk zijn hoogtepunt bereikt en in de jaren daarna snel wordt verminderd, kunnen de ergste gevolgen van een stijging met 1,5C nog worden voorkomen.
Dat lijkt echter een stellingname die op een politiek compromis is gebaseerd. Volgens een recent VN rapport is de kans om onder 1,5 graden opwarming te blijven al voorbij.
Het VN-milieurapport van 2022 analyseerde de kloof tussen wat landen toegezegden aan CO2-reducties en de reducties die nodig zijn om de stijging van de mondiale temperatuur te beperken tot 1,5°C. Die vooruitgang is “jammerlijk ontoereikend”, aldus het rapport. Als de huidige toezeggingen voor maatregelen volledig worden nagekomen, zorgen ze voor een stijging van de opwarming van de aarde met ongeveer 2,5°C.
Een onderzoek van de Amerikaanse Stanford universiteit, waarbij met behulp van AI (artificiele intelligentie) alle bekende onderzoeken onderling werden vergeleken, kwam tot een zelfde conclusie.
VN topman Guterres zei: “De klimaattijdbom tikt. Maar het verslag van vandaag is een handleiding om de klimaattijdbom onschadelijk te maken. Het is een overlevingsgids voor de mensheid. Zoals het laat zien, is de limiet van 1,5°C haalbaar.”
Laatste rapport
Het syntheserapport van maandag is het laatste deel van het zesde evaluatieverslag (AR6) van het IPCC, dat in 1988 werd opgericht om het klimaat te onderzoeken en het internationale beleid inzake de crisis wetenschappelijk te onderbouwen.
De eerste drie delen van AR6, gepubliceerd tussen augustus 2021 en april 2022, behandelden de fysische wetenschap achter de klimaatcrisis, en waarschuwden dat onomkeerbare veranderingen nu bijna onvermijdelijk waren; deel twee behandelde de gevolgen, zoals het verlies van landbouw, de stijging van de zeespiegel en de verwoesting van de natuur; en het derde deel behandelde de middelen waarmee we broeikasgassen kunnen terugdringen, waaronder hernieuwbare energie, herstel van de natuur en technologieën die kooldioxide afvangen en opslaan.
Het syntheserapport bevat geen nieuwe wetenschap, maar bundelt de belangrijkste boodschappen van alle voorgaande werkzaamheden tot een leidraad voor regeringen. Het volgende IPCC-rapport wordt niet voor 2030 gepubliceerd, zodat dit rapport in feite de wetenschappelijke gouden standaard is voor advies aan regeringen in dit cruciale decennium.
