Uit onderzoek van RaboResearch blijkt dat rond de 55% van de Nederlandse bedrijven het afgelopen jaar meer hebben geïnvesteerd in verduurzaming dan het jaar ervoor. Desondanks lijkt de transitie naar een nieuwe, duurzame en inclusieve, economie niet te versnellen. Sterker nog het gemiddelde rapportcijfer dat het Nederlandse bedrijfsleven krijgt in deze transitie is afgelopen jaar gezakt naar een 5,6.
Er ontstaat een tweedeling tussen bedrijven die wel en bedrijven die niet meer investeren in verduurzaming. Het resultaat is dat de versnelling van de transitie bij een selecte groep koplopers nog niet heeft geleid tot een versnelling van de algehele transitie van het Nederlandse bedrijfsleven
Fragmentatie leidt tot stagnatie verduurzaming
Sjoerd Hardeman, senior-econoom bij Rabo Research: “We zien dat bedrijven die meer investeren dan het jaar daarvoor verder zijn in de transitie naar een duurzame en inclusieve economie, welke we meten op zeven dimensies van toekomstbestendig ondernemen. Deze bedrijven hebben zich het afgelopen jaar ook verder ontwikkeld. We zien echter groeiende verschillen tussen bedrijven en sectoren in het aandeel bedrijven dat meer is gaan investeren. Bij grote bedrijven en sectoren waar de verduurzamingsopgave het grootste is er een versnelling.” Aan het onderzoek deden grote en kleine bedrijven mee uit alle sectoren.
Hoe krijgen we iedereen mee?
Een grote groep bedrijven komt nog te weinig in beweging. Niet ieder bedrijf voelt de urgentie om concreet invulling te geven aan de versnelling van de transitie naar een nieuwe economie. De weg naar de nieuwe economie is gebaat bij overheidsbeleid dat erop gericht is om alle ondernemingen, ongeacht hun omvang of sector, mee te laten doen.
Hardeman: “Ondernemers zullen zelf aan de bak moeten, maar de overheid kan hen hier wel bij helpen. Een koersvaste overheid, een gelijk internationaal speelveld en toewijding door de productieketens heen kunnen ondernemers helpen om de juiste keuzes te maken. Zo kunnen overheid en bedrijfsleven samen bouwen aan de brede welvaart in Nederland.”
Onderzoek MVO Nederland onderschrijft de stagnatie
16,5 procent van de Nederlandse economie is toekomstbestendig. Dat blijkt uit de Nieuwe Economie Index 2023 (NEx), het cijfer dat MVO Nederland jaarlijks toekent aan de duurzaamheid van de Nederlandse economie. De index stijgt daarmee 1,1 procentpunt ten opzichte van 2022, wat de kleinste jaarlijkse stijging is sinds de lancering van de eerste NEx in 2020. “De verduurzaming van onze economie gaat weliswaar vooruit, maar het tempo waarop dat gebeurt neemt af” aldus de directeur-bestuurder van MVO Nederland.
De NEx van 16,5 procent geeft het gemiddelde weer van de scores op zeven thema’s die MVO Nederland gebruikt om een duurzame economie te duiden. Sinds 2020 – toen de NEx op 12,1 procent stond – neemt de NEx elk jaar toe: van 14,1 procent naar 15,4 procent en nu 16,5 procent. De groei stagneert echter, waardoor het onzeker is of Nederland de 20 procent nog haalt in 2025. Dat punt is volgens MVO Nederland essentieel als ons land wil voldoen aan de SDG’s en het Parijs- en grondstoffenakkoord.
Slechts 4,9 procent van het geld naar duurzaamheid
Verreweg de laagste score in de NEx 2023 is voor het thema nieuwe rijkdom (4,9 procent). Dit thema draait in de basis om ondernemen en investeren vanuit meer dan financiële waardes, denk aan gezondheid, welzijn, tevredenheid en harmonie met de omgeving. De score van 2023 laat zien dat meer dan 95 procent van het geld nog wordt geïnvesteerd in de oude economie, zonder expliciet rekening te houden met de effecten op milieu, mens of samenleving.
“Het extreem lage cijfer voor nieuwe rijkdom maakt duidelijk dat we de geldstromen van pensioenfondsen, verzekeraars en banken nog niet inzetten voor de noodzakelijke transitie naar een duurzame economie. Iedere vertraging in tijd kost uiteindelijk meer geld omdat de kosten van klimaatontwrichting vele malen hoger zijn”, aldus Maria van der Heijden, directeur-bestuurder van MVO Nederland.
Tegenstrijdige cijfers
Overigens lijken deze uitkomsten nogal tegenstrijdig met die van een eerder onderzoek naar duurzaam ondernemen, uitgevoerd door het CBS. Dat duidt op een veel hogere activiteit gericht op duurzaamheid in het bedrijfsleven. Maar dat onderzoek lijkt vooral uit te gaan van de eigen beleving van ondernemers.
Meer informatie over de NEx
De NEx 2023 scoort als volgt op de zeven thema’s: nieuwe rijkdom (4,9%), echte prijzen (19,7%), transparante ketens (13,8%), inclusief ondernemen (33,0%), groene energie (11,7%), biodiversiteit (17,9%) en circulaire economie (14,5%). Op de website van MVO Nederland vind je uitgebreide informatie over de NEx en download je het onderzoeksrapport.
